Termin tatuaż pochodzi z języka polinezyjskiego i oznacza malowidło lub znak. Właściwie taki sposób zdobienia skóry jest znany od starożytności. Świadczą o tym różne znaleziska archeologiczne. Na odnalezionych figurkach i malowidłach właśnie widnieją tatuaże, które prawdopodobnie robiły sobie kobiety i mężczyźni. Wykonywano je na ramionach, udach i poniżej pępka, najczęściej Egipcjanie tatuowali imiona i symbole bóstw. Zdarzało się, iż tatuowano rysunki przedstawiające sceny z życia.
Tatuowano się we wszystkich zakątkach świata, robili to Indianie Ameryki Południowej i Północnej, plemiona Oceanii, Europy i Azji. Wśród społeczności Indonezji i Polinezji praktyki tatuowania się były przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Poświęcano uwagę zwłaszcza twarzy, wśród wielu plemion to właśnie twarz była zdobiona w pierwszej kolejności.
Tatuaże pełniły również funkcję ochronną przed złymi mocami. Tatuaże były wykonywano również prostytutkom i więźniom, w pewien sposób niektóre tatuaże piętnowały takich ludzi.
W starożytnej Grecji tatuaż pełnił funkcję ozdobną, niektóre grupy podkreślały dzięki takim ozdobom swoje szlachetne pochodzenie.
Hellenowie uważali, że tatuaż umniejsza godności człowieka. Tatuowali on niewolników, na czole robiono im za pomocą barwnika tatuaż w kształcie greckiej litery F.
Pierwsi chrześcijanie również tatuowali sobie np. inicjały związane z imieniem Chrystusa. Właśnie zwyczaj ten przejęli również Krzyżowcy.
Do symboli religijnych, które były wykorzystywane w tatuowaniu należą: krzyże, aniołowie, modlące się ręce, zwierzęta biblijne.
W Rzymie uważano również, że tatuaż nie przystoi normalnym ludziom i również tatuowano więźniów. W 787 roku papież Hadrian I zabronił takiego ozdabiania ciała się, ponieważ uważano że zagraża to duszy. Oczywiście dalej tatuowano przestępców.
Historia nowożytnego tatuażu
Okres ten przypada na czas wielkich odkryć geograficznych, czyli na renesans. Żeglarze podczas swoich licznych wypraw, przywozili ze sobą różnych członków plemion. Pokazywali ich w miejscach publicznych, wszyscy mogli zobaczyć egzotyczne tatuaże. Również sami żeglarze tatuowali się podczas wypraw. Tak też rysunki na ciele rozpowszechniły się wśród innych grup społecznych, min. wśród arystokracji i ludzi zamożnych. W 1890 roku została wynaleziona maszynka do tatuażu, później zaczęto otwierać profesjonalne salony tatuażu, gdzie wykonywano „body art.”.
W okresie II wojny światowej tatuaż kojarzył się z makabrycznymi wydarzeniami. W obozach koncentracyjnych tatuowano cyframi i literami więźniów. Ilse Koch jedna z największych zbrodniarek III Rzeszy wybierała więźniów obozu z najciekawszymi tatuażami i zlecała z ich skóry wyrabiać torebki, abażury, rękawiczki.
Znaczenie tatuażu wśród różnych plemion i narodów
Tatuaże wśród różnych plemion często pełniły funkcje magiczne, wiązały się np. z przejściowymi rytuałami. Zdobiły również osoby pełniące specjalne funkcje np. posiadali je kapłani, którzy otaczani byli szczególnym szacunkiem. Określały one status społeczny, czy były znakiem dorosłości.
Eskimosi traktowali tatuaże jako element zdobniczy. Popularnym motywem był tatuaż w kształcie litery Y (ogon wieloryba).
Wśród starożytnych narodów Europy tatuaż był popularny, wykonywali go: Słowianie, Germanie, Galowie. Na terenie dzisiejszej Bośni i Hercegowiny tatuowały się często kobiety.
Symbole stosowane wśród Słowian wiążą się z płodnością, były to również kropki, spirale i krzyże oraz motywy roślinne oraz zwierzęce.
W wielu zakątkach świata tatuaże są nieodłącznym elementem kultury. Polinezja, Tajlandia, Indie to miejsca, gdzie tatuowanie jest powszechne. Na Borneo kobiety posiadały na przedramionach tatuaże obrazujące ich zdolności i indywidualne cechy. Niektóre symbole są zarezerwowane tylko dla szamanów czy mężczyzn.
W buddyzmie stosuje się tatuaże niewidzialne. Mnisi wykonują je białym atramentem, mają chronić ludzi przed złymi duchami. W Tajlandii mnisi buddyjscy przez kilka lat uczą się tajników sztuki tradycyjnego tatuażu. W tym kraju istnieje tylko kilka świątyń, które uczą tej umiejętności.
Narzędzia do tworzenia tatuaży
W Tajlandii mnisi buddyjscy wykonują tatuaże za pomocą tradycyjnych narzędzi oraz jednorazowych igieł. Niektórzy samodzielnie przygotowują barwniki, które dla wzmocnienia magicznych właściwości zawierają prochy dawnych mistrzów, jad skorpiona lub zioła. Proces tatuowani traktuje się jako ceremonię, która jest podporządkowana określonym zasadom.
Wśród starożytnych plemion do tatuowania często używano roślin kolczastych, ostrych ości ryb lub muszli, było to niezwykle bolesne.
Prasłowianie nanosili tatuaże za pomocą glinianych stempli nazywanych pintaderami. Były niezbędne podczas magicznych rytuałów płodności.
Podczas wykonywania tatuażu wprowadzano barwnik pod skórę igłami lub ostrymi kołeczkami. Pod koniec dziewiętnastego wieku zaczęto używać maszynek elektrycznych.
Współcześnie wykonuje się tatuaże specjalnymi maszynkami, używa się jednorazowych igieł. Rysunek wykonywany jest na głębokości 1 mm w skórze właściwej. Czarny barwnik to najczęściej roztwór węgla, wody i substancji antyseptycznej czyli np. spirytusu.
Najbardziej bolesnymi miejscami do tatuowania są okolice kostek, żebra i stopy oraz powieki.
Jednym ze sposobów tatuażu jest tatuaż henną, jest on oczywiście nietrwały.
Rodzaje tatuażu i bogate wzornictwo
Obecnie tatuaż znów przeżywa renesans, o to kilka z nich.
Tatuaże Maori związane są z tatuażem twarzy, głowa jest dla nich świętą częścią ludzkiego ciała. Ten tatuaż nadawał im prestiż i rangę. Był to rytuał przejściowy niestety niedostępny dla wszystkich. Tatuaże Maori są to duże skomplikowane wzory, bardzo często niepowtarzalne.
Wzory tatuażu Iban są to najczęściej motywy roślinne i zwierzęce, naładowane są ich energią i mocą duchową. Są one sporej wielkości i są wykonywane w mocnym, czarnym kolorze.
Wzornictwo Majów charakteryzuje się rysunkami demonów, dzikich zwierząt oraz duchów. Popularnym wzorem jest kalendarz Majów, który stał się popularny po 2012 roku.
Modnym wzorem wywodzącym się z Egiptu jest Oko Horusa, które ma na celu ochronę przed złymi duchami. Arystokraci i wojownicy w Egipcie mogli nosić duże tatuaże.
Wśród miłośników sportu popularne są tatuaże tribal. Charakteryzują się sporymi rozmiarami, posiadają grube linie, podkreślające mięśnie.
Bardzo popularnym tatuażem w ostatnim czasie jest tatuaż liniowy, wzory wykonywane są z ciągłej, czarnej linii. A całość nie jest wypełniona kolorem. Ten styl jest minimalistyczny, przypomina szkic wykonany zdecydowaną kreską.
Ekstremalne modyfikacje ciała
Jednym ze sposobów sztuki zdobienia ciała jest skaryfikacja. Może ona polegać na nacinaniu, wypalaniu czy zadrapywaniu skóry, tak aż tworzy się jasna tkanka bliznowata w formie wzoru. Współcześnie tworzy się ją również poprzez wypalanie czy odmrażanie.
Ten sposób zdobienia ciała ma swój początek już w neolicie. W plemionach zamieszkujących Afrykę, Australię, Amazonię takie zdobienie ciała wiązało się z ceremonią inicjacji. Te krwawe zabiegi były świadectwem dojrzałości młodych ludzi.
W północnej Tajlandii kobiety rozciągają swoje szyje za pomocą mosiężnych obręczy, które mogą ważyć nawet 30 kg. Potrafią nosić nawet 25 obręczy, rozpoczynają ten proces od piątego roku życia.
W wielu kulturach ostrzy się zęby, jest to również modyfikacja własnego ciała. Na Bali ostrzy się dolne zęby, jest to symbol przejścia w dorosłość. Aborygeni ostrzyli zęby w celach duchowych, a Majowie rzeźbili na nich różne wzory.
Usuwanie tatuaży
Zdarza się, że ktoś kto zrobił sobie tatuaż, nagle rozmyślił się i chce się go pozbyć. Najczęściej wykonuje się taki zabieg za pomocą laseru,. Po zabiegu pojawiają się szybko gojące się uszkodzenia, następnie powstają strupki, które odpadają. Po każdym zabiegu tatuaż blednie. Zdarza się, że po takiej kuracji występują przebarwienia czy odbarwienia. W ciągu dwóch lat ulegają one zanikowi. Laser, który emituje światło, niszczy barwnik. Trudne do usunięcia są jasne barwy np. odcienie pomarańczowego, różowy, odcienie zieleni, czy żółtego.