Rodzina jest podstawową jednostka społeczną. To w rodzinie wszystko bierze swój początek. To rodzina ma zaspakajać wiele potrzeb dziecka, uczyć go właściwego zachowania, postępowania. Dziecko w rodzinie rozwija się, uczy się miłości i przyjaźni. W różnych kulturach i religiach funkcjonują różne modele rodziny i różne sposoby postrzegania jej. Jej funkcjonowanie zmieniło się na przestrzeni wieków.
Rodzina w Islamie
W Islamie mężczyzna posiadający środki finansowe, powinien założyć rodzinę. Żonaty mężczyzna ma większe szanse dostać się do raju. Potomstwo stanowi tutaj największy dar i bogactwo. Religią przesiąknięta jest cała rodzina. Po narodzinach dziecko pierwsze słowa jakie słyszy, to słowa z Koranu. Rodzina w Islamie jest szczególnie ceniona, a rozwody traktowane są jako zło konieczne. Występuje tutaj poligamia. Mężczyzna może mieć wiele żon, jeśli może je utrzymać, zapewnia mu to liczne potomstwo. Hańbą jest bezdzietność. Dzieci są wychowywane w posłuszeństwie wobec rodziców.
Chrześcijaństwo a dar rodziny
W chrześcijaństwie kładzie się nacisk na trwałość małżeństwa. W katolicyzmie małżeństwo jest sakramentem. Związek jest nierozerwalny, tutaj nie ma rozwodów, istnieje tylko unieważnienie małżeństwa, które jest długotrwałym procesem. Wspólnota rodziny ma być oparta na miłości. Małżonkowie są wspólnie odpowiedzialni za dzieci. Każde życie w rodzinie chrześcijańskiej powinno być chronione.
Laicki model rodziny
Laicki model rodziny zależny jest od prawa państwa, nie zaś od religii. Zawierany jest tylko ślub cywilny. Również taka rodzina opiera się na miłości, wierności i trwałości. Jeśli jednak dochodzi do nieporozumień, małżonkowie nie czują się ze sobą dobrze, rozwodzą się. Niestety w tej sytuacji najbardziej poszkodowane są dzieci.
Modele rodziny
Model patriarchalny– tutaj najważniejszą rolę odgrywa ojciec, jest głową rodziny. To on podejmuje decyzje, zarządza całą rodziną. Żona pełni drugorzędną rolę, raczej nie podejmuje poważnych decyzji. Wychowaniem dzieci zajmuje się przede wszystkim kobieta. Większość domowych obowiązków spada na nią. Mężczyzna zajmuje się pracą zawodową. Jest „żywicielem rodziny”. Mężczyzna zajmuje największy autorytet
Podobna sytuacja jest w modelu matriarchalnym, tylko, że pierwszorzędną rolę odgrywa kobieta. Podobno w czasach prehistorycznych władza często skupiona była wokół kobiety, prawdopodobnie panował wtedy matriarchat.
Model partnerski – współcześnie dość popularny w rodzinie. Opiera się na równych prawach małżonków. Obowiązki są podzielona między nich sprawiedliwie. Zazwyczaj oboje wykonują pracę zawodową. Wychowaniem zajmują się wspólnie, tak więc również ojciec uczestniczy w tym procesie aktywnie.
Zdarzają się sytuacje, że to właśnie mężczyzna zajmuje się domem i wychowaniem małych dzieci, kobieta natomiast pracuje zawodowo. Resztą obowiązków dzielą się w miarę swoich możliwości i wolnego czasu. Nie wszyscy uważają, że taki model rodziny jest dobry. Niektóre osoby lubią być podporządkowane i nie lubią podejmować decyzji, często szukają sobie dominującego partnera. Taki układ im odpowiada i nikt nie czuje się pokrzywdzony.
Niestety niektóre osoby wykorzystują swoją dominującą pozycję i źle traktują drugą połówkę oraz potomstwo. Ten model rodziny jest efektem min. większej emancypacji kobiet. Kobiety coraz częściej studiują i zajmują się pracą zawodową, nie tylko wychowaniem dzieci. Niestety w obecnych warunkach mało, która rodzina może pozwolić sobie na jedną pensję, dlatego często oboje małżonków pracują.
Rodzina patchwork– określenie to oznacza rodziny, które zakładają osoby, będące już wcześniej w poprzednich związkach i posiadające już potomstwo. Zazwyczaj dzieci z jednego i drugiego małżeństwa spędzają ze sobą czas.
Style wychowawcze
Wychowanie bezstresowe charakteryzuje się dużą swobodą. Rodzice stosują tutaj najwięcej nagród, unikają kar. Dzieci w takiej rodzinie wyrażają swoje emocje i poglądy, nie obawiają się, że spotka je kara. Dziecko, gdy robi źle, rodzice zazwyczaj nie reagują, są raczej „kumplami” niż rodzicami. Taka postawa jest nieprawidłowa i w późniejszym życiu będzie miała swoje konsekwencje.
Surowe wychowanie jest przeciwieństwem wychowania bezstresowego, dominują w tym stylu przede wszystkim zakazy i kary. Dziecko, które słyszy tylko krytykę i zakazy nie będzie prawidłowo się rozwijało i wcześniej czy później będzie próbowało się buntować. Może powodować to obniżenie samooceny a nawet zaburzenia psychiczne. Takie wychowanie może być powodem depresji oraz trudności szkolnych. Surowość rodziców wpływa negatywnie na rozwój emocjonalny dzieci, może prowadzić do lęków społecznych, fobii, separacji i ataków paniki.
W wychowaniu dziecka powinny być ustalone granice, zasady i wymagania. Ważne jest też odpowiednie ich egzekwowanie, bo wtedy to właśnie dziecko wie co może, a czego nie. Małym dzieciom należy wszystko dokładnie tłumaczyć, by zrozumiało co zrobiło źle. Nie wolno być pobłażliwym w sytuacji złego zachowania dziecka, ponieważ w ten sposób dajemy mu pozwolenie na takie zachowanie.
Styl demokratyczny charakteryzuje się poszanowaniem wzajemnych praw. Rodzice oczywiście kontrolują postępowanie dziecka, jednak ma on również swobodę w postępowaniu i nie obawia się ciągłych kar. Rodzic bardziej tłumaczy jak właściwie się zachowywać niż karze za złe zachowanie.
Styl autokratyczny oparty jest na podporządkowaniu i często nawet na przemocy. Dzieci mają być bezwzględnie posłuszne swoim rodzicom. Często są karcone i muszą wykonywać wszystkie polecenia rodzica. Taki styl budzi w dzieciach agresję, bunt a relacje między rodzicami i potomstwem są całkowicie zaburzone.
Styl liberalny podobnie jak wychowanie bezstresowe stawia przede wszystkim na swobodę. Dzieci mają zapewnione dobre warunki do rozwoju, nauki i zabawy, zaspakajane są wszystkie jego potrzeby. Dziecko nie jest ograniczone żadnymi zasadami, zazwyczaj przez to dzieci stają się egocentryczne, skupione przede wszystkim na sobie.