Mózg zawsze fascynował naukowców, jest to bowiem narząd decydujący o naszym życiu, emocjach i inteligencji. Ma on wielki wpływ na nasze umiejętności, dzięki niemu uczymy się, pracujemy, rozwijamy zainteresowania i zdolności. Podobno w ciągu dnia w naszej głowie pojawia się około 70 000 myśli. Mózg dorosłego człowieka waży od 1200 do 1400 g. Jest nieco cięższy u mężczyzn niż u kobiet, ma to związek z masą ciała.
Mózg zbudowany jest z neuronów, których liczba sięga od 90 do 200 miliardów. Jeszcze więcej występuje połączeń między tymi neuronami. Ucząc się ciągle zwiększamy liczbę połączeń zwanych synapsami. Do mózgu cały czas docierają różne bodźce słuchowe, dotykowe wzrokowe, oraz ruch. Zadaniem umysłu jest spostrzeganie danych bodźców i przetwarzanie ich na dane informacje, które są selekcjonowane i przechowywane w pamięci. Mózg reguluje również podstawowe funkcje biologiczne np. sen, głód, oddychanie. Jego praca nigdy nie ustaje.
Jak zregenerować mózg
Zdarza się, że po całym dniu pracy, załatwianiu różnych spraw, czujemy że nasz mózg „przegrzał się, jest to zmęczenie psychiczne. Jeśli chcemy aby nas umysł odpoczął możemy np. pomedytować. W czasie relaksacji mózg pracuje na częstotliwości alfa. Takie wchodzenie w stan alfa zwiększa naszą odporność na stresy, regeneruje układ nerwowy, zwiększa naszą kreatywność.
Bardzo dobry wpływ na stan naszego mózgu ma sen. Mózg w czasie snu naprawia uszkodzenia, regeneruje się, porządkuje nabyte informacje. Jeśli mamy za sobą nieprzespane dwie lub trzy noce z rzędu, pogarsza się nasze samopoczucie fizyczne i psychiczne. Niestety nasza pamięć jest coraz gorsza, tak samo dzieje się z koncentracją i uwagą.
Badania wykazały, że śpiąca osoba skupia się na najbardziej emocjonalnych częściach swoich wspomnień. W fazie snu aktywne są rejony mózgu związane z emocjami oraz ze wspomnieniami.
Prawa i lewa półkula mózgu
Mózg składa się z dwóch półkul. W nich znajdują się zwoje mózgowe, które odpowiadają za dane cech a także umiejętności. W zależności, które struktury są rozwinięte bardziej, takimi ludźmi jesteśmy. Właśnie ten fakt decyduje o tym, czy jesteśmy humanistami czy umysłami ścisłymi, czy naszą mocną stroną jest myślenie twórcze czy logiczne.
Lewa półkula odpowiada za myślenie logiczne, mowę, jej rozumienie, myślenie analityczne czy też funkcje językowe, proces rozumowania, sprzyja odczuwaniu pozytywnych emocji. Lewa półkula jest bardziej aktywna gdy uważnie słuchamy, piszemy czy liczymy w pamięci.
Prawa półkula odpowiada za twórcze działania, kreatywność, emocje i intuicję. Tutaj mieszczą się zdolności plastyczne, muzyczne, następuje tutaj zarządzanie emocjami, mimiką. W prawej półkuli mieszczą się ośrodki, dzięki którym rozumiemy metafory, myślimy abstrakcyjnie.
Zdarza się, że nasze półkule nie współpracują ze sobą, pojawia się wtedy problem. Istnieją ćwiczenia, które pozwalają na synchronizowanie obu półkul, by zapewniły ich harmonijną współpracę i szybsze przetwarzanie informacji.
Bardzo dobra jest w tym celu żonglerka, która angażuje korę czołową, ruchową, móżdżek i inne części mózgu. To ćwiczenie przyczynia się również do rozwoju tkanki mózgowej. Niektórzy również stosują elementy wizualizacji w połączeniu z muzyką relaksacyjną.
Muzyka a nasz umysł
Dzięki muzyce relaksacyjnej nasz mózg odpoczywa. Muzyka może również uczyć. Przykładem jest efekt Mozarta.
Dzięki słuchaniu jego muzyki lepiej się uczymy, mózg staje się pobudzony a także zrelaksowany. Dzięki temu mniej się męczymy.
Jedną z metod synchronizacji półkul mózgowych jest słuchanie muzyki z dudnieniami różnicowymi. Bardzo dobrze nadaje się ona do ćwiczeń relaksacyjnych.
Stały kontakt z muzyką kształtuje nasze struktury mózgowe. Okazuje się, że u zawodowych muzyków, niektóre części mózgu są po prostu większe np. spoiwo wielkie, które łączy obie półkule.
Różnice w budowie mózgu kobiet i mężczyzn
Kora mózgowa kobiet jest grubsza, kobiety mają więcej substancji szarej, mężczyźni zaś więcej substancji białej i płynu mózgowo- rdzeniowego. Mózgi mężczyzn są bardziej asymetryczne niż u kobiet. U mężczyzn funkcje językowe silnie są powiązane z lewa półkulą, zaś funkcje przestrzenno- wzrokowe z prawą. U kobiet w większym stopniu funkcje te łączą się z obiema półkulami. Naukowcy uważają, że połączenie między półkulami u kobiet są ściślejsze niż u mężczyzn, co za tym idzie jest tam większy przepływ informacji.
U mężczyzn budowa mózgu sprzyja zapewnieniu dobrych połączeń pomiędzy strukturami odpowiadającymi za percepcję i koordynację czynności, u kobiet natomiast mózg przystosowany jest za to do łączenia struktur odpowiadających za analityczne i intuicyjne rozwiązywanie zadań.
W trosce o szare komórki
Dla dobrej kondycji naszego mózgu ważna jest odpowiednia dieta. Właściwe „karmienie „ naszego mózgu może mieć ogromny wpływ na jego funkcjonowanie. Niewątpliwie nasza dieta powinna być wzbogacona o kwasy omega -6 i omega – 3. Ważne są też pokarmy bogate w flawonoidy, czy też karotenoidy. Produkty, które wpływają pozytywnie na pracę naszego mózgu i wspomagają go to: cytrusy, cebula i jabłka- tutaj znajdziemy flawonoidy. Karotenoidy znajdziemy w dyni, kabaczkach, pomarańczowych warzywach, czy słodkich ziemniakach.
Kurkuma, przyprawa powszechni stosowana w Indiach może redukować stan zapalny w głębokich warstwach tkanki mózgowej. Niektóry twierdzą, że dzięki częstemu spożywaniu tego produktu, w Indiach bardzo mało osób zapada na Alzheimera.
Regularne picie zielonej herbaty również sprawia, ze nasza pamięć jest bardzo dobra. Innymi produktami wspomagającymi prace mózgu są: czerwone wino, awokado, orzechy, oliwa z oliwek, potrawy z kuchni tajskiej i indyjskiej, brzoskwinie, truskawki.
Jeśli cenimy nasz mózg powinniśmy nie nadużywać alkoholu. Osoby pijące przez dłuższy czas alkohol mogą mieć spore deficyty w mózgu, które będą trwały przez dłuższy czas. Mogą zaczynać się od krótkich luk w pamięci, a kończyć się w trwałym osłabieniu lub jakiejś niepełnosprawności.
Badania określające pracę mózgu
Badanie EEG –Elektroencefalografia- wykonywana jest u osób z zaburzeniami snu, z podejrzeniem padaczki, w śpiączce, czy też po urazach czaszkowo- mózgowych. Badanie to określa czy zachodzi prawidłowy proces komunikacji między komórkami mózgowymi, które wysyłają do siebie impulsy elektryczne.
Rezonans magnetyczny jest badaniem obrazowym. Jest badaniem bezpiecznym. Dzięki niemu można wykryć różnego typu guzy, czy torbiele, także chorobę Alzheimera, stwardnienie rozsiane, czy zaburzenia neurologiczne.
Tomografia komputerowa – badanie to wykonywane jest za pomocą promieni rentgenowskich, również uzyskujemy obraz mózgu.
Ćwiczenia usprawniające mózg
Jednym ze sposobów wpływających na pracę mózgu jest np. wykonywanie różnych czynności niedominującą ręką. Czyli jeśli jesteśmy praworęczni, starajmy się w dany dzień większość czynności wykonywać lewą ręką.
Kinezjologia dr Paula Dennisona polepsza pracę mózgu. Proponuje on zestaw ćwiczeń, które usprawniają mózg, są one oparte przede wszystkim na ruchu. Są to min. ćwiczenia na przekraczanie linii środka, ćwiczenia rozciągające, energetyzujące.
Na trening umysłu składa się wiele czynności min. gry np. szachy, rozwiązywanie krzyżówek, nauka wierszy na pamięć. Jeśli chcemy w pełni wykorzystywać obie półkule mózgowe możemy zapisać się na zajęcia jogi lub tai chi.
Neurobic jest to aerobik mózgu. Warsztaty Neurobic zawierają wiele ćwiczeń z zakresu technik Dennisona, gry i zabawy poprawiające pamięć, spostrzegawczość i szybkość reakcji, ćwiczenia synchronizujące półkule mózgowe. Treningi te są tak zorganizowane, by nie dopuszczały do znużenia, podwyższały skuteczność. Mózg jest organem plastycznym, dostosowuje się do wymagań, które zmuszają go do cięższej pracy, w efekcie tworzą się nowe połączenia neuronowe.
Śmierć mózgu
Śmierć mózgu orzeka komisja złożona z różnych specjalistów. Są to trwałe i nieodwracalne zmiany powstałe w mózgu. Ten fakt następuje, gdy zdiagnozuje się śmierć pnia mózgu, wtedy uznaje się śmierć człowieka. Jeśli dojdzie do śmierci mózgu, podstawowe czynności zazwyczaj podtrzymywane są respiratorem, mimo to narządy również funkcjonują coraz gorzej, następnie serce przestaje bić samoistnie.